Tại sao Việt Nam cần đường sắt tốc độ cao: Góc nhìn từ nhu cầu vận tải 2050
hoanghai•24/12/2025 - 15:24
Đường sắt tốc độ cao là giải pháp tất yếu trước áp lực gia tăng nhu cầu vận tải bằng đường sắt tốc độ cao đến năm 2050, góp phần hoàn thiện hệ thống giao thông hiện đại và bền vững.
Tại sao Việt Nam cần đường sắt tốc độ cao trong thời gian tới
Trong bối cảnh phát triển kinh tế – xã hội nhanh chóng, dân số đô thị ngày càng tăng và nhu cầu đi lại liên vùng ngày một lớn, hệ thống giao thông Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức. Đến năm 2050, khi quy mô nền kinh tế mở rộng và quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, bài toán vận tải không thể chỉ dựa vào đường bộ và hàng không. Chính vì vậy, đường sắt tốc độ cao được xem là lời giải chiến lược, xuất phát từ nhu cầu vận tải thực tế và tầm nhìn phát triển dài hạn của quốc gia.
Áp lực gia tăng nhu cầu vận tải trong tương lai
Theo các dự báo dài hạn, đến năm 2050, nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa tại Việt Nam sẽ tăng gấp nhiều lần so với hiện nay. Các trục kinh tế Bắc – Nam, các vùng đô thị lớn và hành lang phát triển công nghiệp sẽ đòi hỏi một hệ thống giao thông có năng lực vận chuyển lớn, ổn định và an toàn.
Trong khi đó:
Đường bộ đang dần quá tải, chi phí bảo trì lớn
Hàng không chịu hạn chế về hạ tầng, thời tiết và chi phí
Đường thủy không phù hợp với vận tải hành khách tốc độ cao
Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về một loại hình giao thông mới, có khả năng đáp ứng nhu cầu vận tải bằng đường sắt tốc độ cao trong dài hạn.
Đường sắt tốc độ cao – lời giải cho bài toán kết nối liên vùng
Một trong những lý do quan trọng lý giải tại sao Việt Nam cần đường sắt tốc độ cao là khả năng kết nối nhanh và hiệu quả giữa các vùng kinh tế trọng điểm. Với vận tốc khai thác cao, loại hình giao thông này giúp rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển giữa các đô thị lớn, tạo điều kiện cho giao thương, du lịch và phân bố lại lao động.
Đến năm 2050, khi khoảng cách không gian không còn là rào cản, đường sắt tốc độ cao sẽ trở thành “xương sống” trong mạng lưới giao thông quốc gia, hỗ trợ phát triển cân bằng giữa các vùng miền.
Giảm áp lực cho hệ thống giao thông hiện hữu
Hiện nay, giao thông đường bộ đang gánh phần lớn nhu cầu vận tải nhưng cũng đối mặt với tình trạng ùn tắc, tai nạn và ô nhiễm môi trường. Việc phát triển Xây dựng Đường sắt Tốc độ Cao sẽ góp phần:
Chia sẻ lưu lượng với đường bộ và hàng không
Giảm tai nạn giao thông
Nâng cao mức độ an toàn và độ tin cậy của hệ thống vận tải
Trong dài hạn, đây là giải pháp giúp tối ưu hóa cơ cấu vận tải quốc gia, phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2050.
Đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế bền vững
Một yếu tố then chốt khác khiến Việt Nam cần đầu tư vào đường sắt tốc độ cao là yêu cầu phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường. So với các loại hình vận tải khác, đường sắt có mức tiêu thụ năng lượng thấp hơn và phát thải khí nhà kính ít hơn trên mỗi đơn vị hành khách.
Trong bối cảnh Việt Nam cam kết giảm phát thải và hướng tới nền kinh tế xanh, việc mở rộng Xây dựng Đường sắt Tốc độ Cao không chỉ phục vụ vận tải mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu môi trường quốc gia.
Đường sắt Tốc độ Cao góp phần thực hiện các mục tiêu quốc gia
Nhu cầu nhân lực và phát triển ngành đào tạo chuyên sâu
Sự hình thành và phát triển của hệ thống đường sắt tốc độ cao kéo theo nhu cầu lớn về nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực:
Thiết kế và thi công hạ tầng đường sắt
Cầu – hầm, nền móng công trình
Hệ thống điều khiển, tín hiệu và an toàn
Quản lý, vận hành và bảo trì
Đây là cơ hội lớn cho các cơ sở đào tạo kỹ thuật, trong đó có Trường Đại học Giao thông Vận tải TP.HCM, trong việc cung cấp nguồn nhân lực ngành Xây dựng Đường sắt Tốc độ Cao và đường sắt đô thị chuyên sâu cho các dự án trọng điểm quốc gia.
Góc nhìn chiến lược đến năm 2050
Từ góc nhìn dài hạn, nhu cầu vận tải bằng đường sắt tốc độ cao không chỉ là vấn đề hiện tại mà còn là yêu cầu tất yếu của tương lai. Đến năm 2050, khi Việt Nam hướng tới trở thành quốc gia phát triển, hệ thống giao thông hiện đại sẽ là nền tảng quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và nâng cao chất lượng sống.
Đường sắt tốc độ cao đóng vai trò:
Kết nối các trung tâm kinh tế lớn
Thúc đẩy phát triển đô thị theo trục giao thông
Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia
Tăng cường hội nhập khu vực và quốc tế
Từ góc nhìn nhu cầu vận tải đến năm 2050, có thể khẳng định rằng đường sắt tốc độ cao là lựa chọn chiến lược và tất yếu đối với Việt Nam. Việc đầu tư vào Xây dựng Đường sắt Tốc độ Cao không chỉ giải quyết bài toán vận tải mà còn tạo động lực cho phát triển kinh tế, đổi mới công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Trong tương lai, cùng với sự phát triển của hạ tầng và nhân lực chuyên ngành, đường sắt tốc độ cao sẽ trở thành trụ cột quan trọng trong mạng lưới giao thông hiện đại, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng.
